Waar komt je oogkleur vandaan?

Medische review door Jakub Odcházel, DiS., Hoofd Opticien, op 01. 03. 2021. Geschreven door Maria Chiara Tarsia

Bruine ogen, blauwe ogen, zwarte ogen, groene ogen, grijze ogen, hazelnootkleurige ogen en paarse ogen… Er zijn zo veel prachtige oogkleuren – en wij houden van ze allemaal!

Maar weet je ook hoe jouw oogkleur wordt bepaald? Met de hulp van de wetenschap, zal Lentiamo je door dit zeer mysterieuze maar fascinerende onderwerp leiden en laten je zien hoe je zelfs de kleur van de ogen van een baby kunt voorspellen!

Hoe wordt je oogkleur bepaald?

De kleur van je ogen is een eigenschap die bepaald wordt door de hoeveelheid melanine en het soort pigment in de iris, een dun vlies dat in tint kan variëren van blauw tot bruin. De iris bevindt zich achter het hoornvlies en voor de lens en omvat de pupil.

Melanine is een biologisch pigment dat wordt „geproduceerd“ door speciale huidcellen, genaamd melanocyten. Het bepaalt niet alleen de kleur van je ogen maar ook de kleur van je huid en haar.

Oogkleur wordt, net als huidskleur en haarkleur, bepaald door een reeks gegevens opgeslagen in de genen van een persoon. Onze eigen persoonlijke „geheime code“, als je het zo wil noemen. Vooral bij oogkleuren zijn er verschillende genen aan het werk.

Hoe beïnvloeden genen en melanine je oogkleur?

De kleur van de ogen is, zoals zojuist genoemd, genetisch bepaald – aan de hand van welke informatie die genen dragen – en dit bepaalt de hoeveelheid en de verdeling van het melaninegehalte in het lichaam. Kortom, de genen die verband houden met de kleur van de ogen „instrueren“ de melanineproductie, het melaninetransport en de melanineconcentratie in de iris.

Hoe meer melanine er in de ogen zit, hoe donkerder de kleur van je ogen is. Bij blauwe ogen zit het melanine in het binnenste gedeelte, terwijl het bij donkere ogen in het buitenste gedeelte te vinden is. In groene ogen wordt melanine in kleine hoeveelheden aangetroffen in beide delen van de iris.

In zeldzame gevallen is het mogelijk dat elk oog een andere kleur heeft. Dit verschijnsel heet heterochromie.

Kun je de oogkleur van je baby voorspellen?

" allowfullscreen>

Bekijk de bovenstaande video voor de voorspelling van de oogkleur van jouw baby

Bruine ogen domineren, daarom heeft 79% van de wereldbevolking bruine ogen. Ongeveer 8–10% van de mensen wereldwijd heeft blauwe ogen. En tenslotte is groen de zeldzaamste kleur, met een kleine 2%.

Zoals in de video te zien is, is bruin dominant over blauw en groen. Daarom heeft een persoon met blauwe ogen meestal twee ouders met blauwe ogen, en hebben twee ouders met blauwe ogen meestal geen kind met bruine ogen.

Is oogkleur erfelijk?

Vaak kan de oogkleur van een baby worden voorspeld op basis van de oogkleuren van de ouders en andere familieleden. Het is echter belangrijk te weten dat genetische variaties kunnen voorkomen en tot een onverwachte oogkleur bij de pasgeborene kunnen leiden.

Vroeger dachten wetenschappers dat oogkleur bepaald werd door één enkel gen en dat deze eigenschap een eenvoudig patroon van erven kon volgen. Daarom dacht men dat ouders die beiden blauwe ogen hadden, geen kind met bruine ogen konden krijgen. Recentere studies hebben echter aangetoond dat dit model te simplistisch was. Hoewel het niet vaak voorkomt, kunnen ouders met blauwe ogen wel degelijk kinderen met bruine ogen krijgen. De erfenis van oogkleur is complexer dan aanvankelijk werd gedacht, omdat er meerdere genen bij betrokken zijn.

Kan de kleur van de ogen met de tijd veranderen?

Dit klinkt misschien vreemd, maar het antwoord is ja. Verrassend genoeg kunnen een aantal eenvoudige dingen onze dagelijkse oogkleur beïnvloeden:

Omgevingshelderheid en blootstelling aan de zon: Dit is zeker de meest voorkomende oorzaak. Als we van een zonnige plek naar een schemerige kamer gaan, zal onze pupil – net als bij een camera – verkleinen of verwijden om zich aan het licht aan te passen. In een heldere omgeving, en vooral bij natuurlijk licht, zijn we in staat om meer nuances in onze irissen te zien. Wanneer de pupil verwijdt om beter te kunnen zien in een donkere omgeving, lijken de ogen ook donkerder omdat slechts een klein deel van de iris zichtbaar is. Dit is de reden waarom hazelnootkleurige ogen soms groen of goudkleurig lijken en lichtblauwe ogen grijs kunnen lijken. Maar terwijl een wandeling in de zon onze ogen helderder kan maken, activeert vaker zonnebaden een grotere productie van melanine (volgens hetzelfde proces dat onze huid bruin maakt), wat kan leiden tot donkerdere ogen. Vergeet in elk geval niet dat UV-stralen zijn gevaarlijk voor onze ogen. Daarom adviseren wij altijd een zonnebril van goede kwaliteit te dragen.
Leeftijd: Het is bekend dat de meeste baby's met blauwe ogen worden geboren en dat deze kleur later kan veranderen. Dit gebeurt omdat bij de geboorte de productie van melanine net op gang is gekomen en het lichaam van de baby dus een lagere concentratie melanine bevat. Over het algemeen zal de oogkleur zich op de leeftijd van drie jaar vormen. Op oudere leeftijd kunnen de ogen echter lichter worden, net als het haar wit wordt. Dit komt doordat de productie van melanine afneemt met het ouder worden.
Gemoedstoestand: Opwinding, woede, geluk … het oude gezegde dat de ogen een venster op de ziel zijn, is waar: onze emoties hebben de macht om onze pupillen te vernauwen of te verwijden. Er is waargenomen dat de kleur van de ogen levendiger lijkt wanneer we vreugde voelen en donkerder wanneer we boos zijn.
Eetgewoonten: Vlees, fruit en groenten kunnen ook je natuurlijke oogkleur donkerder of lichter maken. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat voedingsmiddelen als spinazie en biologische honing je iris lichter en helderder kunnen doen lijken. Kamille en olijfolie daarentegen kunnen je ogen warmer doen lijken. Hoewel al deze superfoods zeker goed voor je zijn, is er nog geen wetenschappelijk bewijs over hun vermogen om je oogkleur permanent te veranderen. Wat wel zeker is, is dat een evenwichtige voeding je ogen gezonder en dus stralender maakt. Omgekeerd, als je lichaam lijdt aan een ziekte, kan dit ook het uiterlijk van je ogen veranderen.
Letsel: Letsels kunnen ook de kleur van je ogen veranderen. Trauma kan bijvoorbeeld de melanine in het oog raken en een gedeeltelijke kleurverandering veroorzaken.

Hoe kun je jouw oogkleur veranderen?

View this post on Instagram

A post shared by Lentiamo (@lentiamo)

Je kunt je oogkleur veranderen met een paar schitterende kleurlenzen! Er zijn verschillende soorten gekleurde contactlenzen: tinten die je ogen intenser maken, je natuurlijke oogkleur levendig veranderen of je ogen omtoveren in gekke Halloween motieven. Lentiamo heeft ze allemaal!

Voel je je een beetje overweldigd? Kijk dan eens naar onze blog over welke kleurlenzenlenzen bij je passen!